Ắc quy bị chạm mạch - Nguyên nhân và cách khắc phục

Ắc quy bị chạm mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến ắc quy và hệ thống điện kết nối với ắc quy hoạt động không đúng theo thiết kế hoặc gây nên những rủi ro về điện. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng chạm mạch trong ắc quy? Cách khắc phục và phòng ngừa hiệu quả nhất khi sử dụng thiết bị để tránh chạm mạch là gì? Nội dung bài viết dưới đây của đại lý Ắc Quy Việt Nhật sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi chi tiết nhất. 

Ắc quy bị chạm mạch là gì?

Chạm mạch trong hệ thống điện là hiện tượng dây dẫn mang dòng điện tiếp xúc trực tiếp với dây lạnh hay dây dẫn trung tính  trong mạch điện ắc quy và bỏ qua phần còn lại của hệ thống dây điện. Điều này có nghĩa dòng điện đã đi qua một “tuyến đường ngắn” không mong muốn. Đó là lý do hiện tượng chạm mạch còn được gọi là ngắn mạch.

Hiện tượng ắc quy bị chạm mạch còn được biết đến với những tên gọi khác như ngắn mạch, đoản mạch, Battery short circuit. Đây là sự cố điện xảy ra khi cực dương và cực âm của ắc quy được nối với dây dẫn có điện trở thấp. Điều này gây ra tình trạng đoản mạch tương tự như trong hệ thống điện. Dòng điện cao làm giảm điện trở và dẫn đến cung cấp lượng lớn năng lượng trong một khoảng thời gian ngắn.

Khi xảy ra đoản mạch, điện trở giảm xuống nhanh chóng và dòng điện có cường độ lớn chạy qua đường dây không mong muốn. Tùy thuộc vào độ lớn của cường độ dòng điện, đoản mạch có những biểu hiện khác nhau như tiếng kêu răng rắc, tách tách hay gây ra khói, lửa, tiếng nổ lớn và những biểu hiện nguy hiểm đến toàn bộ hệ thống điện, cơ sở vật chất và con người.

Hình ảnh ắc quy bị chạm mạch

Nguyên nhân gây ra hiện tượng ắc quy bị chạm mạch

Nguyên nhân của hiện tượng ắc quy ô tô bị chạm mạch do điều kiện bất thường hoặc tác động từ bên trong, bên ngoài của ắc quy. Những tác động từ bên trong được gây ra bởi:

• Sự xuống cấp của các bộ phận ắc quy như chất lượng của các dải phân cách của các ngăn kém hoặc lỗi làm chất điện phân đi qua và dẫn đến sự tiếp xúc giữa các tấm dương và âm. 
• Vị trí của các tấm phân cách bị lệch làm bản cực dương và cực âm không được kết nối với nhau.
• Tỷ trọng của chất điện phân – dung dịch axit sunfuric H2SO4 không đồng đều giữa các ngăn. Ngăn ắc quy có hiện tượng chạm mạch sẽ có tỷ trọng thấp hơn.
• Thiết kế bên trong ắc quy bị lỗi, không phù hợp với thiết kế ban đầu cũng là nguyên nhân khiến đoản mạch diễn ra.
• Các tinh thể muối sunfit phát triển quá lớn được hình thành khi các tấm co lại hoặc giãn ra trong quá trình sạc hoặc xả ắc quy.

Những nguyên nhân bên ngoài được ghi nhận thường là:

• Thiên tại từ môi trường như sét đánh.
• Quá tải hệ thống kết nối với ắc quy.
• Do hư hỏng cơ học như sử dụng không đúng cách, bảo trì không phù hợp, chịu tác động lực mạnh như rơi từ độ cao xuống, đập phá.

Khắc phục hiện tượng ắc quy bị chạm mạch

Hậu quả của hiện tượng ắc quy bị chạm mạch

Khi ắc quy bị chạm mạch, những biểu hiện thường thấy là:

• Hiện tượng ắc quy sôi nước trong các ngăn của ắc quy và tỏa nhiệt. Đây là do phản ứng phân tích nước tại điểm chạm. Các ngăn còn lại trong ắc quy sôi ít hoặc không sôi.
• Điện thế của ắc quy giảm nhanh khi phóng điện.
• Khi sạc ắc quy ô tô, ngăn bị chạm không sôi trong khi các ngăn còn lại sôi đều.
• Hiệu điện thế của ắc quy giảm dần sau khi rút sạc.

Vậy hậu quả khi ắc quy bị chạm mạch là gì? Hậu quả chạm mạch sẽ phụ thuộc vào cường độ dòng điện. 

• Đoản mạch có thể khiến ắc quy ngừng hoạt động, thiết bị kết nối với ắc quy như xe ô tô chết máy.
• Ắc quy sẽ quá nóng và phát ra tia lửa.
• Ắc quy và thiết bị bị rò rỉ điện, bốc cháy hoặc truyền điện gây điện giật.
• Ắc quy bị nổ tỏa nhiệt và bắn axit gây nguy hiểm đến con người và cơ sở vật chất xung quanh.

Khắc phục hậu quả hiện tượng ắc quy bị chạm

Cách khắc phục ắc quy bị chạm mạch

Khi ắc quy bị chạm mạch, bạn có thể súc, thay nước cất cho ắc quy nhiều lần. Để thực hiện, bạn cho nước cất vào bình và súc mạnh, nạp điện và kiểm tra lại ắc quy. Quá trình này được gọi là súc sạc. Khả năng phục hồi của ắc quy sẽ tùy thuộc vào mức độ hư hỏng và hình thức chạm mạch.

Trong thực tế, hầu hết các trường hợp ắc quy bị chạm mạch do tác động từ bên trong đều không thể khắc phục. Nếu bạn nhận thấy ắc quy hoạt động không như bình thường, bạn cần đưa thiết bị đến cửa hàng để kiểm tra, thay thế kịp thời. 

Trong trường hợp đoản mạch xảy ra, bạn nên ngắt kết nối giữa các thiết bị ngay lập tức, sau đó tránh xa ắc quy và cảnh báo với mọi người xung quanh. Bạn không nên tự ý khắc phục sự cố vì điều này vô cùng nguy hiểm.

Một số cách khắc phục ắc quy bị chạm mạch

Cách phòng ngừa ắc quy bị chạm mạch

Thay vì tìm kiếm các biện pháp để khắc phục hậu quả đoản mạch ắc quy, bạn nên chủ động có những biện pháp để phòng ngừa hiện tượng này diễn ra. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả hàng đầu:

• Bạn nên thường xuyên kiểm tra thực trạng ắc quy của mình để phát hiện bất kỳ dấu hiệu của việc rò rỉ, ăn mòn hay tích tụ tinh thể muối sunfat trên các tấm mạch. Nếu bạn không có đầy đủ dụng cụ, đồ bảo hộ và kinh nghiệm, bạn nên đưa ắc quy đến các trung tâm bảo dưỡng, bảo hành uy tín.
• Kết nối ắc quy với những thiết bị sử dụng điện có công suất phù hợp. Bạn tuyệt đối tránh việc sử dụng thiết bị công suất quá lớn hay quá nhỏ đều sẽ làm hư hỏng thiết bị và ắc quy.
• Sử dụng bệ đỡ ắc quy chắc chắn để tránh việc ắc quy rơi từ độ cao xuống làm méo móp các bộ phận, rò rỉ chất điện phân.
• Bạn nên mua ắc quy chính hãng từ những thương hiệu uy tín, chất lượng cao để các bộ phận bên trong như các tấm ngăn, dung dịch chất điện phân được sản xuất hoạt động với hiệu suất tốt nhất.

Ắc quy bị chạm mạch sẽ gây nên quá tải dòng dòng điện và có khả năng dẫn tới hỏa hoạn, điện giật. Hiện tượng này không chỉ làm ắc quy và các thiết bị kết nối bị hỏng hóc mà còn gây nguy hiểm đến chính con người và môi trường xung quanh. Do vậy, việc kiểm tra, bảo dưỡng ắc quy ô tô định kỳ và đúng nguyên tắc là việc bạn cần tuân thủ thực hiện. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để có thêm nhiều kinh nghiệm khi sử dụng ắc quy.