Ắc quy bị cạn chất điện phân - Nguyên nhân và cách khắc phục

Hao mòn sau một thời gian sử dụng là tình trạng không thể tránh khỏi của mọi thiết bị. Đối với ắc quy, một trong những biểu hiện nổi bật nhất của hao mòn là ắc quy bị cạn chất điện phân. Vậy nguyên nhân nào khiến tình trạng này diễn ra trên mọi thiết bị? Cách phòng và khắc phục khi ắc quy của bạn gặp vấn đề này như thế nào? Nội dung bài viết dưới đây, Ắc Quy Việt Nhật sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi rõ ràng nhất.

Chất điện phân trong ắc quy là gì?

Chất điện phân trong ắc quy là chất xúc tác dẫn điện bằng cách tăng cường sự di chuyển của các ion từ cực âm sang cực dương trong quá trình sạc và từ cực dương sang cực âm trong quá trình phóng điện. Chất điện phân trong bình ắc quy chì axit là dung dịch axit sunfuric loãng – H2SO4 với nồng độ axit trong khoảng 29% – 32%.

Chúng tôi ghi nhận được nhiều câu hỏi của nhiều người dùng: “Nước ắc quy có giống với dung dịch điện phân không? Câu trả lời là không. Chất điện phân là hỗn hợp đồng nhất của axit và nước. Trong khi đó, nước ắc quy là nước sạch (nước cất châm bình ắc quy hay nước khử ion) được sử dụng để nạp lại chất điện phân khi mực dung dịch trong ắc quy xuống thấp.

Tìm hiểu chất điện phân trong ắc quy

Nguyên nhân ắc quy bị cạn chất điện phân

Ắc quy bị cạn chất điện phân đến từ nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất là do bạn sạc đầy quá mức. Khi bạn sạc ắc quy quá 100% trong thời gian dài sẽ làm ảnh hưởng đến sự toàn vẹn và rút ngắn tuổi thọ của thiết bị. Sạch liên tục kể cả khi ắc quy đạt 100% sẽ gây ra những hiện tượng như:

• Gây ra ăn mòn ở tấm cực dương.
• Nước trong dung dịch điện phân sẽ phân hủy thành khí hydro và khí oxi. Phản ứng này làm cạn kiệt nước trong dung dịch. Nồng độ axit trong dung dịch tăng lên và kết quả là làm hỏng tấm ắc quy và giảm tuổi thọ sử dụng.
• Tăng nhiệt độ bên trong của ắc quy. Điều này có thể dẫn đến hư hỏng do nhiệt và không thể sửa chữa. 

Nguyên nhân thứ hai là do người dùng sạc pin chưa đầy nhưng đã ngắt việc sạc nhiều lần. Hành động này gây nên hiện tượng sunfat ắc quy do axit axit sunfuric phản ứng với các tấm để tạo thành tinh thể muối chì sunfat. Sự tích tụ của muối làm hiệu suất sạc những lần sau giảm và có thể khiến ắc quy bị hỏng.

Nguyên nhân thứ ba do người dùng sử dụng điện cạn kiệt hết mức, gần như mức điện tích lũy = 0%. Nếu bạn không sử dụng xe hay ắc quy trong thời gian dài, bạn cần cho xe vận hành một thời gian khoảng 1 giờ hoặc sạc lại bình định kỳ. 

Những nguyên nhân khác dẫn đến ắc quy bị cạn chất điện phân như:

• Do ắc quy để không đúng vị trí, làm rơi rớt khiến dung dịch bị đổ ra ngoài.
• Bộ phận van tại lỗ thông hơi của bình bị hỏng làm thiết bị không có khả năng tái tạo lượng nước đã bay hơi.
• Khi lắp đặt, người dùng sử dụng ắc quy không được châm đúng lượng dung dịch điện phân theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Ắc quy không được bảo dưỡng định kỳ đúng cách như đo nồng độ dung dịch, châm lại nước cất,…

Kiểm tra ắc quy bị cạn chất điện phân

Dấu hiệu ắc quy bị cạn chất điện phân

Một số dấu hiệu cho biết ắc quy bị cạn chất điện phân:

• Hiệu suất làm việc của ắc quy kém, ắc quy hết điện nhanh chóng trong thời gian ngắn.
• Ăn mòn tích tụ. Khi mức nước giảm đi, các tấm và cực trong ắc quy sẽ tiếp xúc với không khí và dẫn đến ăn mòn. 
• Thiết bị kết nối với ắc quy hoạt động chậm. Ví dụ khi ắc quy ô tô cạn chất điện phân, những biểu hiện chậm thể hiện rõ ràng nhất khi bạn khởi động xe, tăng tốc, điều hòa làm lạnh kém.

Hậu quả khi ắc quy bị cạn chất điện phân

Khi bình ắc quy bị cạn chất điện phân sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho chính thiết bị. Những hậu quả có thể gây ra cho ắc quy của bạn:

• Quá trình điện phân bên trong ắc quy như phản ứng hóa học, quá trình trao đổi ion giữa cực dương và cực âm, khả năng tích điện,… bị suy giảm hoặc thậm chí ngừng ngừng hẳn. 
• Các bộ phận bên trong ắc quy như tấm sườn lưới, tấm lá cách,… bị hư hỏng và không thể khắc phục.
• Đẩy nhanh quá trình sunfat hóa trong các tấm điện ắc quy.
• Giảm hiệu suất hoạt động, dung lượng tích điện, khả năng phóng điện, thời gian sử dụng hữu ích,… của ắc quy.
• Ắc quy cạn chất điện phân gây mất an toàn khi sử dụng, gây nguy cơ cháy nổ, bỏng axit nguy hiểm. 

Cách khắc phục và phòng ngừa ắc quy bị cạn chất điện phân

Thông thường, khi ắc quy bị cạn chất điện phân và chưa bị hỏng hoàn toàn, người dùng sẽ châm lại nước cho ắc quy theo đúng nồng độ khuyến nghị của nhà sản xuất. Các bước châm nước:

• Mặc đồ bảo hộ cơ thể phù hợp.
• Ngắt hoàn toàn các với ắc quy. Tháo nắp thông hơi và làm sạch bề mặt xung quanh các cực. Hoạt động này ngăn bụi xâm nhập vào ắc quy.
• Mở nắp pin và kiểm tra mức chất lỏng. Lúc này, bạn cần sử dụng thiết bị để đo nồng độ axit trong dung dịch. Sau đó, bạn tính toán lượng nước cần châm vào để phù hợp.
• Sử dụng nước cất đổ từ từ vào ắc quy.
• Đóng nắp thông hơi và nắp ắc quy và đóng kín lại. 
• Nếu bạn thấy bất kỳ vết tràn nào, hãy sử dụng giẻ sạch để lau. 

Trên là phương pháp khắc phục tình trạng ắc quy bị cạn chất điện phân. Để tránh việc phải tìm cách để hồi phục ắc quy, bạn nên biết một số biện pháp hiệu quả để giữ ắc quy có lượng dung dịch điện phân ở mức phù hợp như:

• Luôn sạc đầy ắc quy và khi đầy, bạn cần ngắt sạc nhanh chóng. 
• Không để ắc quy ở trạng thái tĩnh, không hoạt động khi đã hết điện. Nếu chúng không được sạc lại thường xuyên, chúng dễ bị sunfat hóa.
• Khi bạn sạc càng nhiều lần, ắc quy càng mất nhiều nước. Do vậy, bạn cần căn thời kỳ để nạp nước cho ắc quy.
• Bạn cần tìm hiểu các thông số kỹ thuật ắc quy từ nhà sản xuất để biết yêu cầu về dung lượng và mức chất lỏng tiêu chuẩn.
• Nếu bạn cho ắc quy làm việc trong điều kiện nhiệt độ cao, bạn cần kiểm tra mức nước trong dung dịch với tần suất cao hơn. Nhiệt độ càng cao thì quá trình bay hơi hoặc phân hủy nước diễn ra càng nhanh.

Cách khắc phục và phòng ngừa ắc quy bị cạn chất điện phân

Một số câu hỏi liên quan đến ắc quy ô tô

Bao lâu thì kiểm tra mức nước ắc quy?

Tần suất bạn kiểm tra mức nước và châm thêm nước cho ắc quy ô tô phụ thuộc vào tần suất sạc của bạn. Nếu bạn sử dụng xe nhiều, bạn cần sạc ắc quy ô tô thường xuyên. Điều này có nghĩa nước trong ắc quy bay hơi nhanh hơn. Thông thường, bạn nên kiểm tra mức nước ắc quy khi bảo dưỡng động cơ xe. Thời gian bảo dưỡng động cơ nên được thực hiện 6 tháng/lần.

Bạn nên sử dụng loại nước gì cho ắc quy?

Nước cất hay nước khử ion là loại nước được nhà sản xuất khuyên dùng khi châm thêm nước cho dung dịch chất điện phân. Các loại nước lọc, nước máy,… không nên sử dụng do chứa nhiều tạp chất.

Sử dụng nước cất cho ắc quy

Điều gì xảy ra nếu ắc quy chì-axit hết nước?

Nếu ắc quy chì-axit hết nước, các tấm, các cực trong ắc quy sẽ tiếp xúc trực tiếp với oxy và hydro. Sự tiếp xúc này gây ra phản ứng tỏa nhiệt với điện cực. Mức nhiệt cao làm tăng tốc độ bay hơi hoặc nghiêm trọng hơn là gây nóng chảy, cháy nổ ắc quy.

Những biện pháp an toàn khi thêm nước vào ắc quy là gì?

Dưới đây là các biện pháp an toàn bạn nên tuân theo khi thêm nước vào ắc quy:

• Luôn đeo kính và găng tay bảo vệ mắt và đồ bảo hộ phù hợp.
• Không chạm tay trần vào dung dịch điện phân.
• Mặc quần áo có độ che phủ cơ thể để tránh vô tình làm đổ hoặc bắn axit ắc quy vào người.
• Nếu da bạn tiếp xúc với axit, hãy rửa bằng nước lạnh và xà phòng 
• Đừng quên vệ sinh hoặc xử lý thiết bị an toàn đã sử dụng để tránh việc làm axit ắc quy dính vào vật thể khác

Bài viết trên Việt Nhật đã chia sẻ đến bạn những thông tin quan trọng về hiện tượng ắc quy bị cạn chất điện phân như nguyên nhân, hậu quả, cách khắc phục và phòng tránh. Mong rằng qua nội dung ở trên, bạn có thêm những kinh nghiệm sử dụng ắc quy phù hợp.